بررسی اثرات تنش خشکی انتهای فصل بر اساس شاخص های ارزیابی در 9 لاین و رقم اصلاح شده برنج

این پژوهش در سال 1384 با هدف تعیین تأثیر تنش خشکی آخر فصل با استفاده از شاخص های ارزیابی تنش در نه رقم و لاین امید بخش برنج در چهار تکرار به‏صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. برای تعیین میزان تحمل یا حساسیت ارقام به تنش خشکی، مقادیر 5 شاخص شامل میانگین حسابی، میانگین هندسی، شاخص تحمل، شاخص حساسیت به تنش، و شاخص تحمل به تنش محاسبه شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام از لحاظ عملکرد تنوع زیادی وجود دارد. ارقام صالح، 830، محلی دوم و هیبرید در هر دو شرایط عملکردی بیشتر از عملکرد میانگین گروه خود تولید کردند. هم‏چنین عملکرد حسن سرایی بیشتر از میانگین گروه تحت تنش ولی عملکرد 841 کمتر از میانگین گروه تنش بود. رقم 840 که در شرایط بدون تنش عملکردی بیشتر از میانگین نشان داده بود تحت شرایط تنش کاهش عملکرد نشان داد. ارقام هاشمی و محلی اول و 841 در هر دو شرایط کمترین عملکرد را تولید کردند. بالاترین میزان شاخص sti متعلق به ارقام صالح و لاین 830 و محلی دوم بود (به‏ترتیب 5/1، 26/1، و 02/1)، رقم صالح بر اساس شاخص  gmpنیز تحمل بالاتری داشت (8444 کیلوگرم در هکتار). از نظر شاخص­های ssi و tol رقم هاشمی نسبت به تنش متحمل تر از رقم صالح بود، در حالی که رقم صالح بر اساس شاخص mp از تحمل نسبی بیشتری برخوردار بود. با مقایسه ضرایب همبستگیyp  و ys با شاخص های اندازه‏گیری شده، سه شاخص mp، gmp و sti از ضرایب همبستگی بالاتری نسبت به سایرین برخوردار بودند، لذا بهترین شاخص ها برای غربال ژنوتیپ‏های مقاوم و حساس به‏شمار آمدند. بر اساس روش های به کار گرفته شده در این بررسی برای غربال کردن ژنوتیپ‏های مقاوم و حساس، رقم صالح از نظر شاخص بهره‏وری متحمل‏ترین رقم نسبت به تنش بوده و بعد از آن لاین 830  قرار داشت.